de mens beperkt zich zelf

De mens is beperkt, tot daar het "slechte" nieuws ... maar - het betere nieuws - wij zijn vooral beperkt omdat we onszelf als beperkt beschouwen.

ons lichaam

Lichamelijk zijn we beperkt. Dit is overduidelijk.
Maar misschien toch minder dan we denken. Enkele voorbeelden:

• Paarden kunnen heel goed hun oren richten. Wij kunnen dit ook, maar doordat wij dit veel minder nodig hebben leren wij dit niet aan. En doordat we het niet aanleren, kunnen we het ook niet. En doordat we het niet kunnen, gaan we ervan uit dat de mens deze mogelijkheid niet heeft. Dit is niet zo.
• Wij kunnen onze vingers heel soepel bewegen, met onze tenen lukt dit veel minder. Hier hetzelfde verhaal, nochtans hebben wij de potentie om dit te doen.
• Wij hebben de mogelijkheid om onze spieren heel goed te ontwikkelen, dit door ze vaak en krachtig te gebruiken. Vroeger werd het voorbeeld van de smids - met zijn zware voorhamer - gegeven, nu denken we eerder aan topsporters. Iedereen heeft de mogelijkheid, aan ons om er al dan niet gebruik van te maken. Hebben wij gebalde spieren nodig? De meeste mensen niet.
• Een zelfde verhaal is ons immuunsysteem. Ik ben persoonlijk helemaal geen voorstander van wat ik "superhygiëne" noem. Doordat we ons immuunsysteem ongeveer niet meer gebruiken werkt het slechts op een zeer laag pitje. Hierdoor zijn we vatbaar voor allerhande ziektes, ook ziektes waar nog geen remedie tegen bestaat. Een goed werkend immuunsysteem kan hier mee overweg, een immuunsysteem dat zowat op non-actief staat kan de situatie niet aan. Ook overmedicatie zet o.a.ons immuunsysteem op non-actief.

Ons lichaam zit heel goed, fijn en geraffineerd in elkaar. Hier staan we echter zelden bij stil, tenzij er iets fout gaat.
Tal van zaken gebeuren "op de achtergrond", denk aan onze ademhaling, bloedsomloop, groei, vernieuwen van cellen, en nog zoveel meer.

Eigenlijk hebben wij als mens een vrij goed beeld van de mogelijkheden en de beperkingen van ons lichaam.
Op "het overige" van ons mens-zijn hebben wij een ronduit eng beeld.

kwantummechanica

Na het bekijken van een BBC-reportage over kwantummechanica (1) zat ik met een ernstige vraag: is de westerse wetenschapper in staat om kwantummechanica te begrijpen?

Dit lijkt mij heel moeilijk te zijn. De westerse mens plaatst "de lijn: denken - ego - materie - tijd en ruimte" op het hoogste schavotje. Dit is een visie die onverzoenbaar is met de kwantummechanica. De westerse wetenschapper is kritischer, maar kent het alternatief niet.
Je kan je blindstaren op de vraag "hoe krijg ik een auto in een appel?", een oplossing komt er niet. Honderd appels in een auto stoppen, dat kan geen probleem zijn.
Hoe stop je kwantummechanica in tijd en ruimte? Draai de boel om: hoe stop je tijd en ruimte in de kwantummechanica? Geen gemakkelijke vraag, maar die vraag is ten minste oplosbaar. Hierover verder meer.

Kwantummechanica kan ons heel veel leren. Het toont ons onder andere dat we verkeerd bezig zijn. En wat doen we? De andere kant opkijken. We proberen de kwantummechanica toch nog te verzoenen met onze enge visie op de werkelijkheid. "Het is moeilijk, maar hoe krijg ik toch die auto in die appel?" Dit lukt niet, oké dan proberen we het niet meer. Kwantummechanica levert ons heel wat op, hierop gaan we door, maar de diepe vragen die het oproept, die leggen we naast ons neer. Zowat alle westerse kwantumfysici gaan de diepere vragen - die de kwantummechanica nu eenmaal oproept - uit de weg. Als wetenschapper kunnen ze er niets over zeggen want het ligt - vooralsnog - buiten het domein van de wetenschappen.

We keren terug op de vraag: "hoe stop je tijd en ruimte in de kwantummechanica?". Eerst: waarom zouden we dit doen? Omdat de kwantummechanica toont dat het zo kan en dat het andersom niet kan, het verhaal van de auto en de appel. Oké, we starten er mee, hoe ongewoon en confronterend het ook is.

Ik geef mijn visie. In hoeverre die correct en volledig is weet ik niet. Het is in alle geval duidelijk dat de westerse visie niet klopt, niet kan kloppen.

De kwantummechanica functioneert in een domein dat boven tijd en ruimte uitstijgt. Als dit zo is, hoe kunnen we het dan waarnemen? Het antwoord is heel eenvoudig: we kunnen het niet waarnemen. Maar, er is een maar, de kwantummechanica wil zich wel toonbaar maken, zelfs als het hiervoor heel grote inspaningen moet doen. Een vergelijking, uit de religie, meer bepaald uit het christendom. Hoe kan God zich tonen in deze wereld? Hij stuurde Zijn Zoon. Een enorm offer, want die Zoon moet dan wel afdalen tot in onze diepe, duistere wereld. Het is niet afdalen tot in de hel, de wereld is geen hel, maar het is toch - in vergelijking met "de woonplaats van God" - het zeer hoge goddelijke bewustzijn - een behoorlijk offer. Jezus was bereid dit offer te brengen.
Met de kwantummechanica hebben we - naar mijn mening - iets gelijkaardigs. Twee verschilpunten: 1. De afstand tussen kwantummechanica en onze dagelijkse werkelijkheid is veel minder groot dan de afstand tussen het goddelijke bewustzijn - waar Jezus verblijft - en ons aards bewustzijn.
Tweede verschilpunt: het gaat niet om een persoon die bereid is af te dalen, maar om de natuur - waarvan de kwantummechanica deel uitmaakt - die hiertoe bereid is. Je kunt dit afdalen, op een veel lager niveau dan, ook vergelijken met een vader die voetbal speelt met zijn zevenjarige zoontje. Wanneer deze vader voluit gaat, dan heeft dit zoontje hier niets aan. Slechts wanneer de vader "afdaalt" tot het niveau van het zoontje, dan is er een spel en is het leuk voor beiden.

We gebruiken een nieuw begrip. We noemen het "wat-is" (2). Hiermee wordt bedoeld wat boven materie, tijd en ruimte uitstijgt.
Wat-is kan zich kenbaar maken door af te dalen tot het niveau van materie. Hoe doet het dit? Hiermee zitten we volop in de kwantummechanica (3). Er werd onderzoek gedaan of materie een deeltjeskarakter heeft. Het antwoord was ja. Andere wetenschappers deden onderzoek of materie een golfkarakter heeft. Het antwoord was - verrassend genoeg - ook ja. Ja, wat is het nu eigenlijk? Is materie golven of deeltjes? Decennia lang heeft de discussie geduurd. Uiteindelijk was het conclusie: het is allebei. Wiskundig is dit volledig in orde, maar wat dit nu precies te betekenen heeft, valt buiten de (huidige) wetenschappen; het behoort tot de metafysica.
Kan iets tegelijk bestaan uit golven en uit deeltjes? Van beneden uit bekeken is dit behoorlijk raadselachtig. Van bovenuit bekeken lijkt mij dit probleemloos te kunnen.

Wijsheid

Wij hebben als mens de mogelijkheid om ons wijs te gedragen. Wijs? Liever slim dicteert ons de huidige tijdgeest. Wijsheid? Wat brengt ons dit op? Misschien niets. Het is niet wijs om in termen van "wat brengt het op?" te redeneren. Het levert toch niets op? Ja, maar, een kanjer van een maar waar we compleet aan voorbij gaan, wat gebeurt er als we de wijsheid negeren? Enkele voorbeelden:

• De bankencrisis is een rechtstreeks gevolg van het doelbewust opzij zetten van de wijsheid (4). Dit heeft ons tientallen - en misschien wel honderden - miljarden euro's gekost. Wijsheid? Wat brengt het op?
• Het zou wijs geweest zijn indien Europa de vluchtelingenscrisis waardig had aangepakt i.p.v. toe te kijken en mee te gaan met de ik-eerst-mentaliteit. Resultaat: wij hebben ons imago op vlak van mensenrechten, op vlak van geloofwaardigheid, op vlak van daadkracht verkwanselt. Waar een paar decennia geleden o.a. de Verenigde Staten en China naar ons nog opkeken hebben ze nu nog nauwelijks interesse voor Europa. Wijsheid wat brengt het op? Misschien niets, maar de schade loopt - ook hier - in de vele tientallen miljarden op wanneer we het niet doen.

De mens heeft de keuze. Hij kan zich dwaas gedragen. Het hoort bij de huidige tijd, een tijd van verval.
Blijf indachtig dat het ook anders kan. Uiteraard is de mens tot veel meer in staat dan tot de dwaasheid die hij - vooral collectief dan - momenteel naar voor brengt.

ons psychische mogelijkheden

Ook hier eenzelfde verhaal: wij hebben grote mogelijkheden. Aan ieder van ons om uit te maken wat we ervan sterk ontwikkelen en wat minder.
Het moet wel gezegd worden dat het psychische behoorlijk wat complexer is dan het fysieke. Waarom? Vooral omdat ons denken er dol op is.

--------------------
* oren bewegen
* geest
* tijd en ruimte
* helderziendheid
* engelen tonen zich aan ons 

de mens beperkt zich zelf
         ons lichaam
         kwantummechanica
         Wijsheid
         ons psychische mogelijkheden